In 2021 heeft het Onderzoeksprogramma Arbeidsmarkt Zorg en Welzijn (AZW) voor alle branches binnen zorg en welzijn een sectoranalyse gemaakt. Deze sectoranalyses zijn opgesteld om de basis te vormen voor activiteitenplannen die op dat moment voor de verschillende branches binnen zorg en welzijn in ontwikkeling waren. In juni 2023 vroegen meerdere branches om een update van deze sectoranalyses. Dit zijn de belangrijkste uitkomsten voor de VVT-branche.
In 2022 waren er in totaal 473.300 mensen werkzaam in de VVT-branche. Ruim driekwart van hen is enthousiast over hun baan. 59% voelt zich fit en sterk tijdens het werk en 59% van de medewerkers geeft aan te bruisen van energie. Dit is in alle drie de gevallen een afname ten opzichte van de voorgaande meting. Toen waren de uitkomsten respectievelijk 80%, 65% en 65%. Daarnaast is ook het percentage medewerkers dat aangeeft zin te hebben om aan het werk te gaan bij het opstaan, gedaald met 5% (van 65% naar 60%).
Personeelstekorten en verzuim in de VVT
Net als in 2021 zijn personeelstekorten en verzuim nog steeds de twee grootste knelpunten in de VVT-branche. Zo geeft 62% van de organisaties aan dat zij worstelen met personeelstekorten. Dit ligt hoger dan het gemiddelde in de sector zorg en welzijn (54%) en is een stijging ten opzichte van 2020 (58%). Ook het verzuim blijft toenemen. In 2022 lag het verzuim met 9,2% op het hoogste niveau in de afgelopen 10 jaar. Van de medewerkers die verzuimden, gaf 30% aan dat de oorzaak hiervan (deels) in het werk lag.
Werkdruk
Ook werkdruk blijft een knelpunt. Zo geeft 42% van de medewerkers aan dat zij de werkdruk (veel) te hoog vinden. Dit is gelijk gebleven ten opzichte van de voorgaande meting. Ook de voornaamste oorzaak is hetzelfde gebleven: de hoeveelheid werk en de hectische omstandigheden. 57% van de medewerkers vindt de werkdruk goed. In 2020 lag dit net iets hoger (59%).
Uit de sectoranalyse blijkt dat steeds meer organisaties maatregelen nemen tegen werkdruk. Zo wordt bij 62% werkdruk bespreekbaar gemaakt, zet 62% van de organisaties extra personeel in en verbetert 54% de werktijden en roostering. In 2020 werd dit respectievelijk door 50%, 58% en 50% gedaan. Ook het aantal organisaties dat zich inzet om werkprocessen efficiënter vorm te geven is gestegen. Van 45% naar 54%.
Intimidatie in de VVT
In de VVT-branche komen verschillende vormen van agressie voor. Daarvan zijn verbale en fysieke agressie het vaakst voorkomend. 58% van de werknemers heeft te maken gehad met verbale agressie. Bij fysieke agressie is dat 31%. De mate waarin deze en andere soorten agressie voorkomen, is ongeveer gelijk gebleven ten opzichte van 2020. Een uitzondering hierop is seksuele intimidatie. In 2020 kwam dit voor bij 19% van de medewerkers. In 2022 was dit 25%. Organisaties zetten meer maatregelen in tegen agressie. Er wordt voornamelijk ingezet op het bieden van opvang en nazorg (van 50% naar 57%).
Duurzame inzetbaarheid
Organisaties nemen verschillende maatregelen om de duurzame inzetbaarheid van medewerkers te vergroten en de uitstroom te beperken. Als we de uitkomsten vergelijken met die van de meting van 2020, dan valt op dat organisaties vooral meer zijn gaan investeren in het verbeteren van de arbeidsomstandigheden (40% in 2022 t.o.v. 31% in 2020), gevolgd door het verbeteren van ontwikkelings- en loopbaanmogelijkheden (36% in 2022 t.o.v. 30% in 2020) en het verbeteren van de werksfeer en sociale contacten (39% in 2022 t.o.v. 33% in 2020). De maatregel die het vaakst genomen werd om uitstroom te beperken, is nog steeds het bieden van aantrekkelijkere arbeidsvoorwaarden (44%).
Om het voor medewerkers mogelijk te maken om langer door te werken, biedt 57% van de organisaties de mogelijkheid om minder te gaan werken. 51% geeft de optie om arbeidstijden aan te passen. Daarnaast kiezen organisaties ervoor om via opleiding & ontwikkeling en het verminderen van fysiek en/of psychische belasting langer doorwerken mogelijk te maken (in beide gevallen 36% van de organisaties).
Benieuwd naar alle cijfers? Lees de volledige sectoranalyse VVT.
Bekijk hier de sectoranalyse die in 2023 is ingediend.